---

 

Η Σιωπηλή Καταστροφή που Αλλάζει τα Παιχνίδια

Το 2024, η πρώτη επιβεβαιωμένη περίπτωση ευλογιάς προβάτων καταγράφηκε στην Ελλάδα. Πάνω από ένα χρόνο μετά, η Ελλάδα αντιμετωπίζει απώλειες που εκτιμώνται σε εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ, με περισσότερα από 260.000 αιγοπρόβατα να έχουν θανατωθεί και εκατοντάδες κρούσματα σε περισσότερα από 1.000 εκτροφεία σε πολλές περιοχές της χώρας. Αυτό που ξεκίνησε ως ένα «τοπικό πρόβλημα» γρήγορα μετατράπηκε σε εθνική κρίση που επηρεάζει όχι μόνο τους κτηνοτρόφους, αλλά ολόκληρο το οικοσύστημα της τροφίμων.

Για τους CPOs που διαχειρίζονται την αγροδιατροφική αλυσίδα, αυτή η κρίση προσφέρει ανεκτίμητα διδάγματα. Όχι επειδή πρέπει όλοι να γίνουν ειδικοί σε κτηνιατρικά θέματα, αλλά επειδή η ευλογιά αποκάλυψε τις αδυναμίες που κρύβονται σε κάθε σύνθετη εφοδιαστική αλυσίδα.

 

Το Ντόμινο που Κανείς δεν Είδε να Έρχεται

Η ευλογιά των προβάτων και η απαγόρευση μετακίνησης ή σφαγής τους, δεν αποτελεί πλήγμα μόνο για τους κτηνοτρόφους. Είναι ένας καταλύτης που αποκαλύπτει κάθε αδυναμία στην αλυσίδα εφοδιασμού. Όταν τα εκτροφεία κλείνουν, δεν σταματά μόνο η παραγωγή γάλακτος. Σταματούν οι παραδόσεις στα τυροκομεία, οι εξαγωγές φέτας, η τροφοδοσία των σφαγείων, ακόμη και η προμήθεια δέρματος για βιομηχανίες.

Η εξάπλωση του ιού απειλεί να ανεβάσει τις τιμές τροφίμων και να επηρεάσει την παραγωγή φέτας, ενώ οι τιμές γαλακτοκομικών προϊόντων παρουσιάζουν ήδη σημαντική άνοδο. Ένας CFO μεγάλης αλυσίδας supermarket μας είπε πρόσφατα: "Νόμιζα ότι ο κίνδυνος στα τρόφιμα ήταν οι διακυμάνσεις στις τιμές. Δεν φαντάστηκα ποτέ ότι θα μπορούσαμε να μην έχουμε προϊόν καθόλου."

Αυτή είναι η διαφορά ανάμεσα στη θεωρητική και την πραγματική διαχείριση κινδύνου. Στα χαρτιά, οι περισσότεροι είχαν σχέδια για «διακοπές εφοδιασμού». Στην πραγματικότητα, κανείς δεν είχε προβλέψει έναν ιό που θα μπορούσε να παραλύσει ολόκληρο τον κλάδο σε εβδομάδες.

Οι Τρεις Αόρατοι Εχθροί κάθε Εφοδιαστικής Αλυσίδας

Η κρίση της ευλογιάς αποκάλυψε τρεις θεμελιώδεις αδυναμίες που υπάρχουν σε κάθε εφοδιαστική αλυσίδα:

1. Η Ψευδαίσθηση της Ποικιλομορφίας
Νομίζουμε ότι έχουμε διαφοροποιημένους προμηθευτές, αλλά στην πραγματικότητα όλοι εξαρτώνται από την ίδια γεωγραφική περιοχή ή τους ίδιουςπόρους. Μεγάλο μερίδιο του Ελληνικού μαλακού τυριού προέρχεται από πρόβεια και κατσίκισια γάλατα που παράγονται σε περιοχές που πλήττονται από την ευλογιά - από τη Θεσσαλία μέχρι τον Έβρο και την Πελοπόννησο.

2. Η Αργή Αναγνώριση Σημάτων
Τα κρούσματα μπορούν να έχουν καταστροφικό αντίκτυπο στις κτηνοτροφικές επιχειρήσεις, οδηγώντας σε σημαντικές οικονομικές απώλειες λόγω υψηλών ποσοστών θνησιμότητας, μειωμένης παραγωγικότητας και εμπορικών περιορισμών. Σε έναν κόσμο όπου οι πληροφορίες ταξιδεύουν με την ταχύτητα του φωτός, γιατί χρειάστηκαν μήνες για να καταλάβουμε την κλίμακα του προβλήματος;

3. Η Έλλειψη Σεναρίων Κλιμάκωσης
Το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης εφαρμόζει προληπτικά μέτρα, θανατώνοντας χιλιάδες ζώα. Τα σχέδια διαχείρισης κρίσεων συνήθως προβλέπουν γραμμικές διαταραχές, όχι εκθετικές κρίσεις όπου κάθε εβδομάδα το πρόβλημα διπλασιάζεται.

 

Οι Σιωπηλοί Ήρωες και οι Αόρατοι Ηγέτες

Όμως η κρίση δεν αποκάλυψε μόνο αδυναμίες. Αποκάλυψε και χαρακτηριστικά ηγεσίας που κάνουν τη διαφορά. Κτηνοτρόφοι στέκονται μπροστά από άδειες στάνες, αντιμετωπίζοντας την καταστροφή δεκαετιών δουλειάς. Αυτές δεν είναι μόνο στατιστικές - είναι ανθρώπινα δράματα που επηρεάζουν ολόκληρες κοινότητες.

Οι εταιρείες που αντέδρασαν καλύτερα είχαν κοινά χαρακτηριστικά: άμεση επικοινωνία με το δίκτυο προμηθευτών, ευέλικτα συστήματα πληρωμών για να βοηθήσουν τους συνεργάτες τους να επιβιώσουν, και κυριότερα, την ικανότητα να σκέφτονται τρεις κινήσεις μπροστά.

Ένας CPO του κλάδου των τροφίμων που διαχειρίστηκε εξαιρετικά την κρίση μας εξήγησε: "Δεν περιμένω να λυθεί το πρόβλημα. Σκέφτομαι ποια θα είναι η νέα κανονικότητα και προετοιμάζομαι γι' αυτήν."

Τα Πέντε Διδάγματα για κάθε Διευθυντή Προμηθειών

Από αυτή την κρίση αναδύονται πέντε συγκεκριμένα διδάγματα που κάθε ένας που ηγείται των Προμηθειών πρέπει να ενσωματώσει:

1. Χαρτογράφηση των Αόρατων Κρίκων
Δεν αρκεί να ξέρεις τους άμεσους προμηθευτές σου. Πρέπει να καταλαβαίνεις ποιες είναι οι "μονάδες συγκέντρωσης κινδύνου" - οι γεωγραφικές περιοχές, οι τύποι υποδομής, ή ακόμη και τα κλιματικά φαινόμενα που θα μπορούσαν να επηρεάσουν πολλούς προμηθευτές ταυτόχρονα.

2. Δημιουργία Συστημάτων Έγκαιρης Προειδοποίησης
Αυτές οι ασθένειες θεωρούνται δηλώσιμες, που σημαίνει ότι οι αρχές πρέπει να ειδοποιούνται αμέσως όταν εκδηλώνεται ένα κρούσμα. Οι καλύτεροι διευθυντές Προμηθειών δεν περιμένουν τα προβλήματα να φτάσουν στο γραφείο τους.

3. Σχεδιασμός για Εκθετική Κλιμάκωση
Τα παραδοσιακά σχέδια διαχείρισης κρίσεων προβλέπουν γραμμικές διαταραχές. Η πραγματικότητα είναι εκθετική. Κάθε σχέδιο πρέπει να περιλαμβάνει σενάρια όπου το πρόβλημα διπλασιάζεται κάθε εβδομάδα.

4. Επένδυση στη Στήριξη του Οικοσυστήματος
Οι προμηθευτές που επιβιώνουν από κρίσεις δεν είναι απλώς προμηθευτές - είναι συνεργάτες. Η στήριξή τους σε δύσκολες στιγμές δεν είναι φιλανθρωπία, είναι στρατηγική επένδυση στη μακροπρόθεσμη σταθερότητα της εφοδιαστικής σου αλυσίδας.

5. Μέτρηση της Ανθεκτικότητας, όχι μόνο της Αποδοτικότητας
Οι παραδοσιακοί KPIs εστιάζουν στο κόστος, την ταχύτητα, την ποιότητα. Χρειαζόμαστε και μετρήσεις ανθεκτικότητας: Πόσο γρήγορα μπορούμε να ανακάμψουμε από μια διαταραχή; Πόσους εναλλακτικούς προμηθευτές μπορούμε να ενεργοποιήσουμε σε 48 ώρες;

 

Η Νέα Κανονικότητα

Η φέτα αντιπροσωπεύει σημαντικό μερίδιο των εξαγωγών τροφίμων της χώρας, αλλά οι αρχές προειδοποιούν ότι ένα πιθανό κλείσιμο στις φάρμες προβάτων και αιγών θα μπορούσε να επηρεάσει σημαντικά την τιμή των γαλακτοκομικών προϊόντων. Η ευλογιά των προβάτων δεν θα είναι η τελευταία κρίση που θα αντιμετωπίσουμε. Η κλιματική αλλαγή, οι γεωπολιτικές εντάσεις, οι τεχνολογικές διαταραχές - όλα αυτά θα φέρουν νέες προκλήσεις στις εφοδιαστικές μας αλυσίδες.

Αλλά αυτή η κρίση μας έδωσε κάτι πολύτιμο: έναν καθρέφτη που μας δείχνει ποιοι είμαστε σε στιγμές πίεσης. Μας έδειξε ότι η διαχείριση κινδύνου δεν είναι θέμα διαδικασιών και φύλλων Excel. Είναι θέμα ανθρώπων, σχέσεων, και της ικανότητας να σκεφτόμαστε δημιουργικά υπό πίεση.

Το ερώτημα δεν είναι αν θα έρθει η επόμενη κρίση. Το ερώτημα είναι: θα είμαστε έτοιμοι όταν έρθει;

 

________________________________________
Πηγές
1. The Indicator - "Ευλογιά των προβάτων: Πάνω από 350 εκατ. ευρώ οι ζημιές σε 14 μήνες"
2. Politic.gr - "Ζημιές από την ευλογιά των προβάτων ξεπερνούν τα 350 εκατ. ευρώ σε 14 μήνες"
3. ΟΕΝΕΤ - "ΥπΑΑΤ: Τα μέτρα και οι ενέργειες των κτηνοτρόφων για τον περιορισμό και την εκρίζωση της ευλογιάς των προβάτων"
4. LiFO - "Η ευλογιά των προβάτων δεν αφορά μόνο τους κτηνοτρόφους"
5. Dnews.gr - "Η ευλογιά των προβάτων περνάει στο... τραπέζι"
6. The National Herald - "Greece's Sheep Pox Outbreaks Threatens Feta, Dairy Price Hikes"
7. Euronews - "Feta in peril: Greece battles 'goat plague' threatening dairy production"
8. KFGO - "Greek sheep farmers devastated by sheeppox outbreak as flocks culled"
9. Wikifarmer - "Sheep Pox and Goat Pox: A Growing Threat to Greek Livestock Farming and Economic Stability"
10. Farmonaut - "Urgent: Greece Battles Sheep Pox Crisis"

• __Παραθέσεις/#Generic